Çoxları məşhur "on üçüncü maaş" ı xatırlayır.
Məlumdur ki, hər bir işçinin gəliri əmək cəbhəsində qazanılan uğur üçün mükafatları özündə cəmləşdirən bir neçə komponentdən ibarətdir. Bəs SSRİ-də maddi həvəsləndirmə məsələsi necə idi? Yəqin ki, maraqlı rəqəmlərdən başlamağa dəyər.
Maaşlar
Erkən mərhələlərə toxunmayacağıq. Yalnız bizə nisbətən yaxın olan vaxtlara toxunaq. Beləliklə, tikintidə bir ustanın orta əmək haqqı 180 rubl idi. İndiki dövrdə bu rəqəm təxminən 900 manata yaxın olardı.
Ancaq bu son hədd deyil. Böyük usta, prorab və sahə rəhbərinin maaşı 200 ilə 260 rubl arasında dəyişirdi. Buna görə, cari manat ekvivalenti ilə təxminən 1000- 1200 manat arasındadır.
İnşaat işlərində ən çox betonçuların əməyi qiymətləndirilirdi. Orta hesabla ölkə üzrə onun işinə verilən pul dəyəri 340-360 rubl səviyyəsində idi. Təxmini hesablamalara görə bu, hardasa 1700 – 1800 azn-dir.
Məktəbdə, uşaq bağçasında,yaxud hansısa təşkilatda adi süpürgəçinin 75 ilə 90 rubl arasında tarif dərəcəsinə malik idi. Müasir rəqəmlərə çevirsək, bu 390 -415 manat civarında edər.
Pensiyalar necə idi
SSRİ-də pensiyalar da ödənilirdi. Təbii ki, pensiyaçılar statuslarına görə fərqlənirdilər. Bununla birlikdə, ahıl yaşına çatmış adi bir insan iş yerindən, iş stajından və digər amillərdən asılı olaraq 132 rubla qədər məbləğə bel bağlaya bilərdi. Cari məbləğlər baxımından bir pensiyaçının 550 manat pulu olurdu.
Mükafatlar
Sovet İttifaqında mükafatlandırma sistemi çoxsəviyyəli idi. Belə ki, ümumi müəyyən edilmiş əmək haqqına 40% ölçüsündə aylıq əlavə tətbiq olunurdu. Bundan başqa, dəstək, yerinə yetirilmiş rübün və ya təqvim ilinin nəticələrinə görə çıxırdı. Burada mükafat 30-60 % səviyyədə tərəddüd edirdi. İstehsal planını artıqlaması ilə yerinə yetirdikdə 50 faizə də ümid etmək olardı.
Çoxları məşhur "on üçüncü maaş" ı xatırlayır. Onu Yeni il tətilinə yaxın ödəyirdilər. Bu vəziyyətdə şans gətirəndə ailə büdcəsi bir yarım əmək haqqı ilə çoxalırdı.
Edilən ixtiralar və ya səmərələşdirmə təklifləri şəklində intellektual töhfələrə görə mükafatlar var idi. Məbləğ 500 rubla qədər ola bilər. Bu pulu əsasən tədqiqat institutunun işçiləri alırdılar.
Mənbə: zen.yandex.az
Şərhlər
Şərhləri göstər Şərhləri gizlət