Tofiq Fikrət - Mazi... Ati

(Keçmiş... Geləcək)
Mazi... O şimdi kölgə ikən, şimdi zi-həyat 
Bir cism olan. 
O şimdi ölən, şimdi canlanan Mövcud. 
Əvət de dalğa, o girdabi-xatirat 
İnsan üçün nədir? 
Əvət, insan ki doğmadan ölməklə 
üğraşır ve bu təqdirə qatlanır, 
Mazidə bir təəyyünü haizmidir? 
Xayır. 
Ölmək — həyatı tazələməkdir. 
Biz ölməsək 
Əfkar ölür. 
Heyati-bəşer şəxsi fıtretin 
Bir cümlə təkamülü... 
Hər fikri-müşterək 
Bir sədmədir. 
Onunla qımıldar bu heyetin 
Zerrati-binihayəsi, zərrati-nayimi 
Kövnün, xülasə, fikri-bəşərdir münəzzimi. 
Mazidə qəbul olsa təeyyün, beqa, sübut,
Ati nasıl xəyal edilir? bir zəka-şikən 
Durğunluq ihtinaki-məluliyle pür-sükut. 
Ancaq tənəbbüt eyləyən, ancaq pinekləyən 
Mənsuhü münhəsif, mütənahnih, atəşliqa 
Bir varlıq... 
İşde, çöhreyi-mizai zi bəqa 
Mazi... O bir müəllim, o bir pir, o bir pədər, 
Halın tutub sinirli əlindən ağır, sabur,
Atiyə doğru yedməli... 
Ati, o pür-səhər 
Bir üfqü mühtəcib ki 
Fiyüzata mehdi nur, 
Əfkar üçün sipehri tealı, bilinmeli,
Ati çıxınca ortaya, mazi silinmeli...